رفراندوم بزرگ ایران در فروردین ماه سال ۵۸ رخدادی بزرگ بود که رسانه‌ها ناگزیر از پرداختن به آن بودند؛ روزنامه‌های کیهان واطلاعات که در آن زمان بیشترین مخاطب را داشتند هم از این قاعده مستثنی نبودند.

کشف توطئه خرابکاری در رفراندوم

روزنامه کیهان تا قبل از برگزاری رفراندوم در روزهای آخر اسفند ۵۷ به نقل از جبهه دموکراتیک نوشت «جبهه دموکراتیک ملی در رفراندوم شرکت نمی‌کند.» جریان‌های فدایی خلق، اتحاد برای آزادی و حزب جمهوریخواه هم عدم شرکت در رفراندوم را اعلام کردند.

در همین حال مخالفان انقلاب اسلامی که با استقبال زیاد مردم برای شرکت در رفراندوم مواجه شده بودند به توطئه علیه رفراندوم می‌پرداختند. اما روزنامه ها این توطئه را فاش می‌کردند و برخی مانند روزنامه اطلاعات از کشف توطئه خرابکاری در رفراندوم نوشتند و اعلام کردند توطئه توسط یک شبکه بین‌المللی اداره می‌شد که گفته می‌شود ۲ هزار عضو در ایران دارد و با سیا مرتبط است. 

به استناد گزارش آن زمان روزنامه‌ها قرار بود گروهی از رهبران مذهبی ترور شوند و در استان‌ها و شهرستان‌ها جنگ داخلی به راه بیندازند. همچنین در چند حوزه انتخاباتی افراد ضد انقلابی به مردم تیراندازی کرده بودند. در سقز نیز صندوق رأی آتش زده شد و در مهاباد و گنبدکاووس رفراندوم انجام نشد.

عکس احتصاصی اطلاعات از یک استقبال

روز یازدهم فروردین ماه سال ۵۸ روزنامه اطلاعات به چاپ دوم رسید و در این شماره یک عکس اختصاصی منتشر کرد و نوشت اجتماع مردم قم هنگام مراجعه امام خمینی(ره) و پسرشان به حوزه مسجد چهارمردان برای دادن رأی به حدی شدید و غیر قابل کنترل بود که امام نتوانستند از اتومبیل پیاده شوند و ناگزیر رأی آری خود را توسط جمعیت و ماموران حوزه از داخل اتومبیل فرستادند که به صندوق انداخته شود.

همچنین در این روز تیتر بزرگی بر صفحه نخست روزنامه اطلاعات نشست و این واقعیت در تاریخ ثبت شد؛ «ملت به امام پاسخ آری داد.» در این گزارش از استقبال مردم برای شرکت در رفراندوم مطلبی نوشته شده بود و این نوع استقبال را در تاریخ ایران بی‌سابقه دانسته بودند.

همچنین در بسیاری از حوزه‌های شهرهای مختلف با مشکل کمبود ورقه رأی مواجه شده بودند. تصاویری نیز از رأی دادن مهندس بازرگان نخست وزیر دولت موقت انقلاب و شرکت آیت‌الله گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری در رفراندوم منتشر شده بود.

در این روز روزنامه‌ها از انعکاس وسیع رفراندوم ایران در جهان هم نوشتند. شمارش آراء در حوزه‌های رأی گیری از ساعت ۶ بعدازظهر روز قبل یعنی دهم فروردین ماه شروع شده بود و آخرین نتایج به دست آمده در برخی از مناطق تا صبح روز یازدهم همچنان منتشر می‌شد.

اعلام رسمی جمهوری اسلامی توسط امام(ره)

رفراندوم تا ساعت ۱۰ بامداد روز بعد یعنی یازدهم فروردین به دلیل ازدحام مردم تمدید شد. همچنین خبر رسیده بود که در بسیاری از استان‌ها و شهرستان‌ها و بخش‌های سراسر کشور با وجود آنکه چندین بار برگه‌های رأی فرستاده شده بود، اما همچنان درخواست برای ارسال برگه‌های رأی به وزارت کشور داده می‌شد. به همین دلیل مقامات دولت وقت و برگزارکننده رفراندوم اظهار می‌کردند که اگر این ازدحام با این کیفیت در حوزه های رأی گیری تا بعدازظهر روز یازدهم پایان نیابد، احتمالا رأی گیری دوباره تمدید خواهد شد.

روزنامه اطلاعات در شماره بعدی خود که روز ۱۲ فروردین ماه منتشر شد و به چاپ دوم رسید، نوشت «امام:جمهوری اسلامی را رسما اعلام می‌کنم.»

نگذارید دزدان نفت در صفوف شما رخنه کند

همچنین در پی استقبال زیاد مردم از رفراندوم، امام خمینی(ره) پس از اعلام رسمی جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند؛ «از دولت می خواهم باقیمانده رژیم طاغوتی را پاک کند... قدم های بعدی فرستادن طبقه فاضله به مجلس مؤسسان و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی است... نگذارید بقایای رژیم متعفن و دزدان نفت در صفوف شما رخنه کند.»

رئیس هیات بین المللی حقوقدانان دموکرات نیز اعلام کرده بود که رفراندوم منطبق با شرایط ایران بود. با پایان گرفتن اخذ رأی رفراندوم در ساعت ۱۰ شب یازدهم فروردین رژیم منفور سلطنت به زباله دان تاریخ افتاد. این تیتر با توضیح آنکه تعداد آرا حدود ۱۸ میلیون تخمین زده شده ولی این رقم غیر رسمی است، در روزنامه ها منتشر شد.

هنوز هم روزنامه ها تصاویری را از شرکت روحانیون و مسئولین در رفراندوم منتشر می ‌کردند. باز هم در این روزها هر خبری که از شاه می رسید منتشر می شد به عنوان مثال همزمان با همین اخبار از نتایج رفراندوم بزرگ جمهوری اسلامی یکی از روزنامه‌ها خبر داد؛ «شاه سابق یک جزیره می خرد!»